Monumenten

Zowel binnen- als buitenkant van een monument is beschermd. De meeste werkzaamheden zijn dan ook vergunningplichtig. Uitzonderingen daarop zijn reguliere onderhoudswerkzaamheden waarbij vorm, kleur, materiaal en uitvoering niet veranderen.

Restauratie: meer dan onderhoud

De werkzaamheden vallen onder restauratie als het gaat om meer dan normaal onderhoud. En vorm, kleur, materiaal of uitvoering veranderen. Deze werkzaamheden zijn vergunningplichtig. Onderdelen van een pand kunnen uitgesloten zijn van bescherming. Neemt u bij twijfel altijd contact op met ons op. Een restauratie is ook vaak aanleiding voor verduurzamen van een monument.

Voor elk monument is een omschrijving gemaakt, waarom het monumentale waarde heeft. Dit noemen we: redengevende omschrijving. In deze redengevende omschrijving van een monument vindt u de volgende informatie.

• Monumentale waarden van een gebouw of structuur.
• Geschiedenis van het gebouw of structuur.
• Stedenbouwkundige omgeving en architectuur van het gebouw.
• Elementen die buiten bescherming vallen.

Veel oudere redengevende omschrijvingen zijn slechts ter identificatie van het monument en bevatten weinig gegevens over een monument. De binnen- en de buitenkant van een gebouwd monument is altijd volledig beschermd, tenzij anders beschreven.

De redengevende omschrijving is van belang als u verbouwplannen hebt voor uw monument. De redengevende omschrijving van uw provinciaal of gemeentelijk monument vraagt u op bij de gemeente onder de knop "informatieverzoek bouwen en verbouwen". De redengevende omschrijvingen van rijksmonumenten vindt u in het rijksmonumentenregister 

Bouw- en cultuurhistorisch onderzoek

Als u een verbouwplan heeft voor uw monument, dan biedt de redengevende omschrijving soms te weinig houvast voor toetsing. Dan is een bouw- en cultuurhistorisch onderzoek nodig. Dit moet zijn uitgevoerd volgens de richtlijnen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Het stappenplan helpt u op weg als u iets aan een monument wilt verbouwen, restaureren of veranderen.

Stap 1: informatieverzoek

U dient een informatieverzoek in of maakt een afspraak met onze adviseur monumenten om uw (bouw)plan globaal te bespreken. Zo komt u erachter of uw plannen haalbaar zijn. 

Stap 2: Conceptaanvraag

Na het eerste contact vragen wij meestal om een meer concrete uitwerking van uw plan. Dit is een conceptaanvraag. Bij een conceptaanvraag beoordelen wij uw plan op haalbaarheid. Of het past in het bestemmingsplan en voldoet aan de welstandsnormen.

• Neem als eigenaar of initiatiefnemer een restauratie-architect of -ontwerper en een restauratie-aannemer in de arm. Zij kunnen u adviseren en uw plannen verder uitwerken. Een overzicht van erkende bedrijven vindt u in de bedrijvengids op de landelijke website monumenten De adviseur erfgoed kan u ook helpen aan een lijst met erkende restauratie bouwbedrijven en architecten of ontwerpbureaus.
• U dient de conceptaanvraag in via het omgevingsloket Stuur een plan van aanpak, (schets) ontwerpen van de bestaande en nieuwe situatie, slooptekeningen en foto’s mee. Deze kunnen dan besproken worden in de adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit. Uw plan wordt ook besproken in de Heilooër Monumentencommissie.

Stap 3: Omgevingsvergunning aanvragen

Hebben de Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit en de Monumentencommissie positief over uw concept plan geadviseerd? Dan kunt u een officiële omgevingsvergunning aanvragen. Dien de vergunningaanvraag in via het omgevingsloket (U kunt bij een minder complex plan ook stap 2 overslaan en direct een omgevingsvergunning indienen).

Meesturen bij aanvraag omgevingsvergunning

Bij uw aanvraag omgevingsvergunning voor veranderen van een monument moet u (extra) gegevens indienen.

• Plan van aanpak waarin u duidelijk omschrijft wat u gaat veranderen of vernieuwen en eventueel slopen of verwijderen.
• Welke materialen u gebruikt en welke kleuren deze materialen hebben. U hoeft hierin niet te omschrijven wat de monumentale onderdelen zijn.
• Plattegronden van de bestaande situatie op schaal 1:100.
• Plattegronden van de nieuwe situatie op schaal 1: 100, waarin u aangeeft welke delen u wilt slopen of vervangen. Graag deze delen aangeven met een rode kleur.
• Gevelaanzichten van de bestaande situatie op schaal 1:100.
• Gevelaanzichten van de nieuwe situatie op schaal 1:100,waarin u aangeeft welke delen u wilt slopen of vervangen. Graag deze delen aangeven met een rode kleur.
• Detailtekening(en) van de bestaande situatie op schaal 1:20.
• Detailtekening(en) van de nieuwe situatie op schaal 1:20.
• Duidelijke en actuele foto’s van de bestaande situatie.

Verduurzamen is vaak mogelijk. Verduurzamen van monumenten altijd maatwerk en meestal vergunningsplichtig. Voorbeelden van verduurzamen zijn: zonnepanelen, isoleren, warmtepomp of aanbrengen van dubbel glas.

Meer informatie over verduurzamen van monumenten vindt u op de volgende websites.

• Duurzaamheid van rijksmonumenten: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
• Handige toolkit duurzaam erfgoed van de Provincie Noord-Holland en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
• Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (ERM):
  • praktische tips en stappenplan
  • tips voor een energiezuinig monument

Isoleren ramen

Oud glas met grote historische waarde moet gehandhaafd blijven. Ook glas-in-loodramen met historische waarden moeten behouden blijven. Bij historisch glas kunt u achterzet-ramen toepassen om te isoleren. Behoud van bestaande ramen en kozijnen is uitgangspunt in de monumentenzorg. Aanbrengen van isolerende beglazing is met een vergunning mogelijk. Maar alleen als de monumentale waarden niet worden aangetast. Als de omranding van het raamhout niet voldoende is, dan is soms aanpassing of vervanging van het kozijn mogelijk.

Als het profiel (de omranding) van het bestaande raamhout en de roeden voldoende zijn kan isolerend glas worden toegepast. Er bestaat tegenwoordig isolatieglas dat speciaal is ontwikkeld voor monumentale panden. Er is ook enkel isolatieglas van 4 mm dik verkrijgbaar en dubbel glas vanaf 7 mm dik. Bij dubbel isolatieglas is van belang dat de afstandsprofielen altijd in een zwarte kleur uit te voeren. Het buitenblad van de isolerende beglazing bestaat bij voorkeur uit getrokken glas, verticaal geplaatst. Ventilatieroosters in het glas aanbrengen is nooit toegestaan.

Glas in monumenten is van oorsprong altijd geplaatst met stopverf. Toepassen van glaslatten is niet gewenst. Er is een speciale stopverf ontwikkeld om een historisch verantwoorde uitstraling te waarborgen.

Meer informatie vindt u op de volgende websites.

• Uitvoeringsrichtlijn Glas-in-loodpanelen op de website van Stichting ERM
• Toolkit duurzaam erfgoed

Vervangen bestaande ramen

Vervanging is met vergunning alleen mogelijk als de ramen meer dan 50% verrot zijn. Of als de ramen geen monumentale waarde hebben. Detaillering en materiaal van nieuwe ramen moeten aansluiten bij het monument. Bij het vervangen moeten aanzicht, dagmaten, negge, zwaarte en detaillering aan de buitenzijde hetzelfde blijven. De historische profilering moet dus terugkeren in het nieuwe raam. Het bestaande raamsysteem (schuifraam of stolpraam) blijft gehandhaafd. Er wordt altijd een houtsoort gekozen die vergelijkbaar is met de oorspronkelijke houtsoort (Eiken, fijnjarig en spintvrij Grenen of Oregon Pine ‘clear & better’). Draai-kiepramen zijn niet toegestaan. Roedeverbredingen zijn ook niet toegestaan. Als roedes verdwenen zijn, is het voor het aanzicht van het pand beter als verdwenen roedes opnieuw worden aangebracht.

Meer informatie vindt u op de volgende websites.

• Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg
• Kennis richtlijnen op de website van Stichting ERM
• Uitvoeringsrichtlijn Historisch timmerwerk