Wet kwaliteitsborging voor het bouwen

Op 1 januari 2024 is er de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Deze wet regelt het toezicht op de kwaliteit van (ge)bouwen. De bouwkwaliteit en -veiligheid zijn geregeld in het Besluit bouwwerken leefomgeving (BBL). 

Na het ingaan van de Wkb verandert de manier van toezicht en controle. Niet langer doet de gemeente de bouwtechnische toets, maar een gecertificeerde en private kwaliteitsborger. Dit geldt voor alle aanvragen die onder gevolgklasse 1 vallen. Bijvoorbeeld: 

• Grondgebonden woning.
• Fiets- of voetgangersbrug.
• Recreatiewoning.
• Bedrijfshal.

Voor gevolgklasse I vanaf 2025

De Wkb voor verbouwingen binnen de gevolgklasse 1 gaat in per 1 januari 2025. U hoeft als initiatiefnemer bij verbouwingen dus pas vanaf 2025 een kwaliteitsborger in te schakelen.

Gevolgklasse II en III zijn risicovolle bouwwerken. Bijvoorbeeld appartementencomplexen, scholen of hotels. Voor deze bouwwerkzaamheden hebt u voorlopig nog een omgevingsvergunning nodig. De gemeente toetst hier zelf aan de bouwtechnische voorschriften. Ook houdt de gemeente toezicht tijdens de bouw. U hoeft geen kwaliteitsborger in te huren. Voor bouwwerken in deze gevolgklasse hebt u een omgevingsvergunning (omgevingsplanactiviteit en bouwactiviteit) nodig. Deze kunt u aanvragen via het Omgevingsloket.

De kwaliteitsborger houdt toezicht via een instrument voor kwaliteitsborging: daarin wordt aangegeven op welke manier het toezicht wordt gedaan. Bedrijven ontwikkelen deze instrumenten. Instrumenten worden daarna gekeurd door de Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw. Als het instrument aan de eisen voldoet, mag het gebruikt worden voor kwaliteitsborging.
De gemeente blijft wel betrokken. Een initiatiefnemer moet meerdere meldingen indienen bij de gemeente of ander bevoegd gezag. 

• De risicobeoordeling en borgingsplan voor de aanvang van de bouw.
• Met het dossier bevoegd gezag tijdens en bij de afronding van het bouwtraject. 

De gemeente blijft het bevoegd gezag en kan dus toezicht houden en handhaven als dat nodig is. De kwaliteitsborger heeft een informatieplicht om tekortkomingen van bouwkwaliteit te melden bij de gemeente.

Zo verloopt het bouwen onder de Wkb.

Stap 1: een vergunning voor een omgevingsplan-activiteit

U controleert of u een omgevingsvergunning voor ruimtelijk bouwen nodig hebt. Hebt u een vergunning nodig? Dan vraagt u deze aan via het Omgevingsloket. De gemeente controleert of uw aanvraag voldoet aan de regels in het Omgevingsplan. Binnen 8 weken beslist de gemeente op uw aanvraag. 

Stap 2: inhuren kwaliteitsborger

U huurt een kwaliteitsborger in. Een lijst met kwaliteitsborgers vindt u op Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw. De kwaliteitsborger beoordeelt het bouwtechnische deel van uw bouwplan en stelt het borgingsplan vast.

Stap 3: bouwmelding indienen

• Uiterlijk 4 weken voor de start van de bouw (niet eerder dan een jaar) moet een bouwmelding worden gedaan bij de gemeente.
• U dient een bouwmelding in via het Omgevingsloket. Hierbij levert u een risicobeoordeling en borgingsplan in. Ook geeft u aan wie uw kwaliteitsborger is en welk instrument voor kwaliteitsborging wordt ingezet. Lever alle informatie aan waar om gevraagd wordt. U mag niet beginnen met bouwen voordat u een volledige melding hebt ingediend.
• U hoort van de gemeente of uw melding volledig is.
• Daarna mag u 4 weken na het indienen van de melding met de bouw beginnen. Als de bouw niet binnen 1 jaar is gestart, vervalt de melding.
• Ontbreekt informatie? Dan is de melding niet volledig en moet u een nieuwe melding indienen.

Stap 4: melding start bouw

U moet 2 dagen voor het begin van de bouw via het Omgevingsloket een melding start bouwwerkzaamheden doen. Hiermee informeert u de gemeente dat u gaat beginnen met uw bouwwerkzaamheden. Hieronder vallen ook graafwerkzaamheden.

Stap 5: controle door kwaliteitsborger

Een kwaliteitsborger voert het borgingsplan uit. Daarmee controleert hij of u aan de bouwtechnische voorschriften voldoet en of u bouwt volgens de bouwregels. U ontvangt een verklaring van de kwaliteitsborger als bewijs dat het bouwwerk aan de bouwtechnische voorschriften voldoet.

Stap 6: gereedmelding

U dient een gereedmelding in via het Omgevingsloket. Hierbij levert u de verklaring van de kwaliteitsborger in. Ook levert u gegevens over het bouwwerk. Dit wordt ook wel het dossier bevoegd gezag genoemd. 

U mag het bouwwerk pas gebruiken nadat u een volledige gereedmelding hebt ingediend. U hoort van de gemeente of uw melding volledig is. 2 weken na een volledige gereedmelding mag u het bouwwerk in gebruik nemen. 

De gemeente controleert of de gereedmelding volledig is. Zo niet, dan mag het gebouwde niet in gebruik worden genomen.

Stap 7: einde van de bouw

Eén dag na het beëindigen van de bouw dient u de melding 'werkzaamheden gereed' in via het Omgevingsloket. Hiermee informeert u de gemeente over de beëindiging van uw bouwwerkzaamheden.

Kijk voor meer informatie op Kwaliteitsborging bouwen (iBK).