Veel gestelde vragen geluidmaatregelen spoor

1.  Waarom zijn maatregelen tegen treingeluid nodig?

De maatregelen zijn nodig om de kans op gezondheidsproblemen veroorzaakt door railverkeerslawaai te verminderen. In de wet geluidhinder staat dat het wettelijk verplicht is om de geluidsbelasting terug te dringen als de berekende geluidsbelasting door railverkeer op 1 juli 1987 op 66 dB(A) of hoger lag. Er is dan sprake van een saneringssituatie.

Geluidhinder probleem volksgezondheid

Geluidhinder vormt een belangrijk probleem voor de volksgezondheid. (rail)Verkeerslawaai is daarbij de belangrijkste bron van de geluidshinder. Naar schatting hebben 3,5 miljoen mensen in meer of mindere mate last van (rail)verkeerslawaai. Dat is niet alleen vervelend, maar overmatige blootstelling aan lawaai kan ook een negatief effect op de gezondheid van mensen hebben. Daarnaast kan (rail)verkeerslawaai ook leiden tot slaapverstoring en op de lange termijn tot verhoogde bloeddruk.

2. Voor welke woningen gelden de saneringsmaatregelen?

Alleen woningen waar de berekende geluidsbelasting door railverkeer op 1 juli 1987 op 66 dB(A) of hoger lag, komen in aanmerking voor saneringsmaatregelen. Woningen waar de geluidsbelasting op dat moment lager lag komen niet in aanmerking voor saneringsmaatregelen. Woningen die na 1987 zijn gebouwd, moeten voldoen aan de Wet geluidhinder en zijn beter beschermd tegen geluidsoverlast. Ook deze komen niet in aanmerking voor saneringsmaatregelen.

3. Wat is de rol van de gemeente?

Vanuit de Wet geluidhinder is gemeente Heiloo verplicht een saneringsprogramma (plan) op te stellen en uit te voeren. De gemeente heeft zelf de regie over het type railscherm dat wordt toegepast. Bewoners konden in 2017 en 2018 in een enquête hun schermvoorkeur aangeven. Het opstellen van het plan gebeurt samen met ProRail en de subsidieverstrekker. Vervolgens geeft de gemeente ProRail opdracht om de maatregelen uit te voeren. 

4.   Waarom is niet eerst geïnformeerd naar de behoefte aan geluidvermindering bij bewoners?

De gemeente Heiloo is op grond van de Wet geluidhinder en het Besluit geluidhinder verplicht om voor woningen langs het spoor die zijn aangeduid als saneringssituatie, een saneringsprogramma op te stellen. Doel van dit programma is om de geluidsbelasting op de gevels van deze woningen terug te dringen tot minimaal de saneringsgrenswaarde van 63 dB Lden. (vanuit een andere subsidiepot) gekeken naar het toepassen van gevelmaatregelen om de geluidsbelasting terug te dringen.

5.   Wie bepaalt waar de geluidsschermen worden geplaatst?

In de wet geluidhinder staan normen voor de geluidsbelasting op bepaalde objecten zoals woningen, onderwijsgebouwen, zieken- en verpleeghuizen, etc. Daarnaast is bepaald dat als de geluidsbelasting te hoog is, deze moet worden teruggedrongen. Dit heten saneringssituaties. Bij woningen gebouwd voor 1987 geldt dat de geluidsbelasting niet hoger mag zijn dan 65 dB(A). Is de geluidsbelasting 66 dB(A) of hoger, dan moet er gesaneerd worden door maatregelen te nemen. Bij woningen gebouwd na 1987 is al rekening gehouden met de geluidsnormen.

De geluidsbelasting wordt berekend aan de hand van een akoestisch onderzoek. Dit akoestisch onderzoek is uitgevoerd in 2006. Op basis van dit akoestisch onderzoek heeft het Rijk alle saneringssituaties in Nederland vastgesteld, zo ook voor Heiloo. 

Om de saneringssituaties aan te pakken heeft gemeente Heiloo subsidie bij het Rijk aangevraagd. Met dit geld kunnen geluid verminderende maatregelen worden toegepast. Voorwaarde voor de subsidie is dat de te nemen maatregelen ‘sober en doelmatig’ moeten zijn; het doelmatigheidscriterium. 

Om de geluidsbelasting te beperken zijn 3 maatregelen mogelijk. Zij worden in een vaste volgorde toegepast:

• Maatregelen aan de bron, bijvoorbeeld dempers aan de rails (bronmaatregelen).
• Maatregelen om de overdracht van geluid te beperken, zoals een geluidsscherm (overdrachtsmaatregelen).
• Maatregelen aan de woning (isolatie van ramen, muren en/of dak).

Als een maatregel aan de bron niet voldoende oplevert dan kiest men voor de volgende maatregel. Een combinatie van maatregelen is ook mogelijk, bijvoorbeeld raildempers en een geluidsscherm. Als laatste worden maatregelen aan de woningen zelf overwogen. Dit gebeurt pas wanneer blijkt dat de geluidsbelasting onvoldoende kan worden teruggebracht met bronmaatregelen én overdrachtsmaatregelen. 

Voor gemeente Heiloo is akoestisch onderzoek uitgevoerd om per vastgestelde saneringssituatie te beoordelen of het aanbrengen van geluidsschermen en raildempers voldoet aan het doelmatigheidscriterium. 

Kortom

Gemeente Heiloo realiseert, met subsidie van het Rijk, alleen geluidschermen en raildempers op locaties waar:

• de berekende geluidsbelasting op de woning als gevolg van railverkeer op 1 juli 1987 op 66 dB(A) of hoger lag, 
• het aanbrengen van geluidschermen en raildempers voldoet aan het doelmatigheidscriterium dat het ministerie hanteert.

Het realiseren van geluidschermen en raildempers voor één enkele woning, beschouwt het Rijk over het algemeen niet als ‘sober en doelmatig’. Ditzelfde geldt voor situaties waar uit onderzoek blijkt dat de te behalen geluidsreductie beperkt is. In deze gevallen wordt in een later stadium

6.   Hebben bewoners inspraak op de locatie van de geluidsschermen?

Bewoners hebben geen inspraak op de locatie waar geluidschermen en raildempers worden aangebracht. De locaties zijn, conform de wet geluidhinder, bepaald aan de hand van de berekende geluidsbelasting op 1 juli 1987. 

Wel heeft de gemeente Heiloo zelf de regie over het type geluidscherm dat wordt aangebracht. Bewoners langs het spoor is een aantal keer gevraagd om een voorkeur uit te spreken voor een type scherm. Deze voorkeur heeft de gemeente zoveel mogelijk proberen in te vullen. De gemeente wil: 

• ten noorden van het station Heiloo schanskorfschermen toepassen, deze komen 1,5 meter boven het spoor uit. 
• ten zuiden van het station mini-schermen toepassen, deze komen 0,76 meter boven het spoor uit.

7.   Hoe komen de schermen er uit te zien en wie bepaalt dat?

Het college van Burgemeester en Wethouders stelt vast welke schermen op welke locaties komen. Bij de keuze houdt het college zoveel mogelijk rekening met de voorkeur van de aanwonenden langs het spoor. Langs het spoor in Heiloo worden twee soorten schermen geplaatst:

• Schanskorfschermen: deze worden op een afstand van 4,65 meter uit het hart van het spoor geplaatst en komen 1,5 meter boven het spoor uit.
• Mini-schermen: deze worden op 1,76 meter uit het hart van het spoor geplaatst en komen 0,76 meter boven het spoor uit.

8.   Waarom komen er op bepaalde locaties in de oude dorpskern geen geluidsschermen?

Voor veel woningen in de oude dorpskern geldt dat deze wettelijk niet als saneringssituaties worden gezien. Dit komt omdat de geluidsbelasting door het railverkeer op 1 juli 1987 bij veel gevel(s) onder de wettelijke norm van 66 dB(A) lag. 
Ook kan het zijn dat er wel sprake is van een saneringssituatie, maar dat geluidschermen en raildempers op deze locaties niet voldoen aan het doelmatigheidscriterium. In dat geval komen deze woningen in een later stadium in aanmerking voor subsidie van gevelmaatregelen om de geluidsbelasting terug te dringen.

9.   Waarom krijgt de nieuwbouw (Zandzoom) ook een geluidsscherm?

Schermdeel 10 (pdf, 1 MB) ligt deels langs de nieuwbouwontwikkeling in Zandzoom. Ongeveer de noordelijkste én zuidelijkste 200 meter van schermdeel 10 vallen onder de subsidieregeling van het Rijk. Hier staan woningen die als saneringssituatie zijn vastgesteld en de geplande maatregelen voldoen aan het doelmatigheidscriterium. Het tussenliggende deel voldoet niet aan (één van) deze voorwaarden en valt dus ook niet onder de subsidieregeling. 

De ontwikkelaars in Zandzoom hebben echter aangegeven toch een geluidscherm op deze locatie te willen. Dit verzoek is bij ProRail neergelegd. ProRail geeft aan dat een geluidscherm op deze locatie mogelijk is, maar dat de kosten voor realisatie, beheer en onderhoud voor eigen rekening komt. De kosten worden dus gedragen door de ontwikkelaars en niet door de gemeente Heiloo zelf. 

Om inwoners van Heiloo een volledig beeld te geven van de locaties waar geluidschermen komen, is het scherm ter hoogte van de nieuwbouwontwikkeling wél in het overzicht opgenomen.

10.   Wordt het geluid van de weg straks teruggekaatst door de schermen?

De schermen worden van geluidsabsorberend materiaal gemaakt. De geluidsoverlast van autoverkeer neemt dan ook niet toe.

11.    Kaatst het geluid van de trein terug op plekken waar maar aan één zijde een scherm komt?

Nee, De schermen worden van geluidsabsorberend materiaal gemaakt.

12.    Waarom niet alleen raildempers?

In de meeste gevallen hebben raildempers onvoldoende effect om de geluidhinder te verminderen. 

13.    Verandert de waarde van mijn woning door geluidwerende maatregelen?

De maatregelen zijn er op gericht om het leefklimaat in en om de woning te verbeteren. Door het terugdringen van de geluidsbelasting in en rond de woning worden veel huizen voor een grotere groep mensen aantrekkelijk. 

14.    Kan ik aanspraak maken op planschade?

Voor de aanleg van de geluidschermen is geen wijziging van het omgevingsplan nodig. Dit betekent dat op grond van de Wet ruimtelijke ordening (Wro) geen aanspraak kan worden gemaakt op planschade.

15.    Heb ik invloed op de besluitvorming? 

Er zijn verschillende momenten waarop aanwonenden invloed (hadden) kunnen uitoefenen:

• Aanwonenden konden in 2017 en 2018 hun voorkeur aangeven voor een schermvariant. Mede op basis van de enquêteresultaten heeft het college gekozen welk type scherm op welke locatie komt. 
• Aanwonenden kunnen een zienswijze indienen bij de gemeente op het concept saneringsprogramma. Deze ligt van 26 mei t/m 7 juli 2021 ter inzage bij de balie van het gemeentehuis en is online in te zien 
• Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat stelt het definitieve saneringsprogramma vast. Tegen dit besluit kunnen belanghebbenden bezwaar en beroep aantekenen bij de minister.

16.    Wie betaalt de maatregelen?

Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat verstrekt subsidie voor het uitvoeren van de maatregelen. De kosten voor raildempers en schanskorfschermen (realisatie/beheer/onderhoud) worden volledig betaald uit subsidie. De kosten voor mini-schermen (realisatie/beheer/onderhoud) kunnen deels worden betaald uit subsidie. De kosten voor mini-schermen liggen namelijk hoger. Op basis daarvan stelt het ministerie dat de extra kosten voor rekening komen van de gemeente zelf. 

17.    Wanneer worden de schermen geplaatst?

De verwachting is dat de railschermen in 2023 kunnen worden geplaatst.